Wie zich bezighoudt met macro en close-up fotografie komt het begrip focus stacking zeker een keer tegen. Waarom zou je er als fotograaf eigenlijk aandacht aan besteden en hoe doe je dat: focus stacking?? Dat zijn vragen die ik ook had en waar ik in de praktijk antwoorden op heb gevonden.
Focus stacking is simpelweg gezegd een techniek om de scherptediepte in een foto op maat te maken. De scherptediepte is het gebied in de foto dat scherp is. Door een goede verhouding tussen scherpte en onscherpte kun je aangeven welke delen van een foto aandacht krijgen. En daarmee is de scherptediepte een instrument om de compositie van een foto te bepalen.
Waarom focus stacking?
Hoe dichter je camera bij het onderwerp is , des te kleiner is de scherptediepte. Soms wil je meer scherptediepte dan mogelijk is met de camera/lens die je ter beschikking hebt. Te weinig scherptediepte speelt vooral bij close-up en macro fotografie. Bij het fotograferen van een landschap met een groothoeklens heb je er veel minder last van, omdat dit soort lenzen van nature al een grote scherptediepte hebben (maar er zijn uitzonderingen).
Een voorbeeld uit de praktijk: close-up foto van een hortensia bloem waar ik te weinig scherptediepte had. (Ik heb hier over geblogd.) Mijn opzet was om de hele bloem scherp te laten zien; het oog kan dan over de verschillende kleurschakeringen dwalen en wordt niet afgeleid wordt door onscherpte. Met één foto is dit niet goed mogelijk; door met focus stacking de scherpte te stapelen wordt het mogelijk om de bloem overal scherp te krijgen:
Focus stacking betekent niet dat je altijd alles van voren tot achteren helemaal scherp moet hebben. Dat hangt heel sterk van het onderwerp af. Het belangrijkste is dat je kunt kiezen welke delen je scherp wilt hebben en welke niet. Dit is het grootste voordeel van focus stacking.
Er is ook een belangrijke beperking voor het gebruik van focus stacking: het werkt eigenlijk alleen lekker bij onderwerpen die niet bewegen. En in de praktijk blijken de meeste onderwerpen te bewegen. Zelfs bomen bewegen (door de wind!).
Hoe werkt focus stacking:
een 3 stappen plan
De techniek van focus stacking is niet heel ingewikkeld. Maar je moet wel wat meer moeite doen, en hebt er (extra) software voor nodig. Het bestaat uit 3 stappen:
- Het maken van een stapel, stack
Je maakt een serie opnamen die alleen verschillen in scherpte. Dat betekent ook dat focus stacking niet geschikt is voor objecten die bewegen. Statische opnamen, zoals van planten en insecten voldoen het beste. Een goed statief is hiervoor onontbeerlijk. - Samenvoegen van de stack (stapel)
Met behulp van software wordt de gemaakte stack samengevoegd tot één foto; deze foto heeft de scherptediepte van alle opnames in de stack. Er is verschillende software die hiervoor gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld: Photoshop, Helicon Focus, Zerene Stacker. De laatste twee zijn speciaal bedoeld voor focus stacking.
De genoemde software heeft een aantal voor- en nadelen die ik in een ander blogje wil bespreken. - Bewerken van de samengestelde foto
Deze derde stap is de normale fotobewerking die je altijd toepast op een foto. Mijn workflow voor fotobewerking is sterk gebaseerd op de Modern Photoshop Color Workflow. Dit is een tamelijk complexe workflow in Photoshop. Maar over de resultaten die ik hiermee bereik ben ik heel tevreden.
Over het algemeen wil ik een uitgangsfoto die het liefst zo vlak mogelijk is: geen grote contrasten en heel uitgesproken kleuren. Dit biedt voor mij de beste mogelijkheden voor een goede bewerking.
Samenvatting
Focus stacking is een techniek om de scherptediepte in een foto op maat te maken. Het werkt vooral goed bij niet-bewegende onderwerpen. Onderstaande afbeelding geeft in één beeld een overzicht van de 3 stappen van focus stacking:
Ik ga nog een aantal vervolgblogjes schrijven waarin ik de verschillende stappen toelicht en aangeef hoe ik het gebruik. Mocht je nog vragen hebben of meer willen weten over mijn ervaringen, dan hoor ik dat graag.